Chứng khoán là gì? Thông tin tổng quan về chứng khoán

I. CHỨNG KHOÁN LÀ GÌ?

Định nghĩa chứng khoán là gì theo pháp luật

Tại điều 4 luật chứng khoán năm 2019 định nghĩa:

“Chứng khoán là bằng chứng xác nhận quyền và lợi ích hợp pháp của người sở hữu đối với tài sản hoặc phần vốn của tổ chức phát hành. Chứng khoán được thể hiện dưới hình thức chứng chỉ, bút toán ghi sổ hoặc dữ liệu điện tử, bao gồm các loại sau đây:

 a) Cổ phiếu, trái phiếu, chứng chỉ quỹ;

 b) Quyền mua cổ phần, chứng quyền, quyền chọn mua, quyền chọn bán, hợp đồng tương lai, nhóm chứng khoán hoặc chỉ số chứng khoán.”

Phân loại chứng khoán

Có nhiều cách khác nhau để phân loại chứng khoán. Trong bài này chúng ta sẽ tìm hiểu về các loại chứng khoán dựa trên 3 tiêu chí, đó là: tính chất chứng khoán, khả năng chuyển nhượng và khả năng tạo ra thu nhập. Cụ thể:

Phân loại chứng khoán theo tính chất

• Chứng khoán vốn: Là chứng chỉ xác nhận việc góp vốn, quyền sở hữu phần vốn góp và các quyền hợp pháp khác đối với tổ chức phát hành, bao gồm: cổ phiếu, chứng chỉ quỹ đầu tư.
• Chứng khoán nợ: Trái phiếu là đặc trưng của chứng khoán nợ, tín phiếu là một loại chức danh quy định nghĩa vụ của người phát hành phải trả một số tiền nhất định bao gồm cả gốc và lãi trong một khoảng thời gian nhất định đối với người nắm giữ chứng khoán. Trái phiếu có các đặc điểm cơ bản sau: mệnh giá và lãi suất cuống phiếu và thời gian đáo hạn.

• Chứng khoán phái sinh: Là các công cụ tài chính có nguồn gốc từ các chứng khoán có quan hệ mật thiết với chứng khoán gốc. Chứng khoán phái sinh được tạo ra trên cơ sở nhu cầu thỏa thuận của người mua và người bán và được phát triển tùy thuộc vào sự phát triển của thị trường chứng khoán. Chứng khoán phái sinh bao gồm: quyền mua trước, chứng khế, hợp đồng kỳ hạn, hợp đồng tương lai, quyền chọn.

Phân loại theo khả năng chuyển nhượng

• Chứng khoán ghi danh: Là chứng khoán đứng tên người nắm giữ có thể được chuyển nhượng theo các yêu cầu pháp lý cụ thể. Khi chuyển nhượng, chủ sở hữu phải chứng minh được mình là đại lý và có quyền chuyển nhượng. Chuyển nhượng thông qua xác nhận chữ ký, chứng minh thư, v.v.
• Chứng khoán vô danh: hay chứng khoán không có tên người sở hữu, có thể chuyển nhượng dễ dàng mà không cần công ty hoặc cơ quan công chứng chứng thực, người mua có trách nhiệm thanh toán cho người bán theo giá đã định.

Phân loại chứng khoán theo thu nhập

Chứng khoán cố định: Đây là những chứng khoán, bất kể hoạt động của người phát hành cổ phiếu, có quyền yêu cầu chứng khoán có thu nhập cố định, bao gồm chứng khoán vô danh, chứng khoán ghi danh hoặc tín phiếu, trái phiếu hoặc trái phiếu ưu đãi vốn cổ phần. Chứng khoán có thu nhập cố định được phát hành theo một số điều khoản luật định nhằm bảo vệ quyền lợi của nhà đầu tư và được nhìn nhận dưới hai khía cạnh: “Khả năng sinh lời” và “thời hạn thanh toán”. Chứng khoán do chính phủ, cơ quan nhà nước và công ty đại chúng phát hành có nguồn vốn ổn định và ít rủi ro hơn so với các loại chứng khoán trên thị trường.

Chứng khoán có thu nhập biến đổi: Chứng khoán có thu nhập biến đổi là cổ phiếu do thu nhập từ việc sở hữu cổ phiếu phổ thông biến động theo kết quả kinh doanh. Các hình thức khác của chứng khoán có thu nhập biến đổi sở hữu Sàn giao dịch là chứng chỉ tham gia hoặc chứng chỉ đầu tư và khác với cổ phiếu phổ thông ở chỗ nó không được trao quyền giám sát hoạt động của công ty, chịu rủi ro thanh toán thu nhập cố định và không bị pha loãng sự kiểm soát của các cổ đông.

Hình thức hỗn hợp của chứng khoán: Có các đặc điểm của chứng khoán có thu nhập cố định và chứng khoán có thu nhập không ổn định. Mục đích của đợt phát hành này nhằm thích ứng với nhu cầu đặc biệt của thị trường vốn, bao gồm các loại cơ bản sau: trái phiếu chuyển đổi, quyền chọn mua cổ phiếu, trái phiếu và trái phiếu có thu nhập phụ trợ.

Đặc điểm của chứng khoán là gì

Tính thanh khoản

Tính thanh khoản hay còn gọi là khả năng thanh khoản là khả năng chuyển đổi tài sản hữu hình thành tiền mặt. Khả năng chuyển đổi này cao hay thấp phụ thuộc vào thời gian và chi phí chuyển đổi. Giá trị có thuộc tính. Tính thanh khoản cao hơn các loại tài sản khác và được phản ánh ở mức độ cao của khả năng chuyển nhượng trên thị trường; các loại chứng khoán khác nhau có mức độ khả năng chuyển nhượng khác nhau.

Tính rủi ro

Chứng khoán là tài sản tài chính mà giá trị của nó chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của rủi ro, bao gồm: rủi ro có hệ thống và rủi ro phi hệ thống.

• Rủi ro chịu ảnh hưởng của nền kinh tế chung, chẳng hạn như lạm phát, thay đổi tỷ giá hối đoái, lãi suất, v.v. và ảnh hưởng đến tất cả hoặc hầu hết các loại tài sản.
• Rủi ro phi hệ thống thường liên quan đến các điều khoản của tổ chức phát hành và chỉ ảnh hưởng đến một tài sản hoặc một nhóm nhỏ tài sản.

Các nhà đầu tư thường quan tâm đến việc cân nhắc và đánh giá các rủi ro liên quan đến việc đưa ra các lựa chọn về việc lựa chọn, nắm giữ hoặc bán chứng khoán. Điều này cũng thể hiện tỷ lệ rủi ro / lợi nhuận hoặc bảng cân đối lợi nhuận, có nghĩa là các nhà đầu tư không chấp nhận bất kỳ rủi ro bổ sung nào trừ khi họ hy vọng có thể bù đắp chúng bằng lợi nhuận bổ sung.

Tính sinh lợi

Chứng khoán có thể được mô tả như một tài sản tài chính mà các nhà đầu tư có thể mong đợi thu được lợi nhuận cao hơn trong tương lai nếu chúng được sở hữu. Thu nhập này được đảm bảo bằng cổ tức được chia hàng năm. Và tăng giá cổ phiếu trên thị trường. Khả năng sinh lời có quan hệ mật thiết với rủi ro tài sản do nguyên tắc “khả năng chấp nhận rủi ro càng cao, lợi tức kỳ vọng càng cao”.

II. Thị trường chứng khoán là gì?

Sàn giao dịch chứng khoán là nơi giao dịch thương mại đã trao đổi giá trị của quan hệ mua bán, trao đổi này thay đổi chủ sở hữu của hành động, vì vậy thực tế đây là quá trình vận động của tư bản sở hữu thành tư bản kinh doanh.

Có những thị trường chứng khoán nào?

• Thị trường cổ phiếu: Thị trường thỏa thuận và mua bán tất cả các loại cổ phiếu bao gồm cổ phiếu phổ thông, cổ phiếu ưu đãi.
• Thị trường trái phiếu: Thị trường giao dịch và mua bán trái phiếu đang phát hành, những trái phiếu này bao gồm trái phiếu công ty, trái phiếu đô thị và trái phiếu chính phủ
• Thị trường chứng khoán phái sinh: Thị trường giao dịch và mua đi bán lại các tài liệu tài chính khác như quyền mua cổ phiếu, chứng quyền và hợp đồng quyền chọn.
• Chứng chỉ quỹ: chứng chỉ quỹ về cơ bản cũng tương tự như cổ phiếu công ty, chứng tỏ nhà đầu tư được hưởng quyền sở hữu và lợi nhuận với số vốn mà họ đã mang vào.

Các tổ chức trên thị trường chứng khoán

• Các công ty chứng khoán
• Quỹ tương hỗ chứng khoán
• Các trung gian tài chính
• Cơ quan chính phủ
• Sở giao dịch chứng khoán
• Các cơ quan quản lý và giám sát hoạt động thị trường chứng khoán
• Công ty dịch vụ CNTT Chứng khoán
• Hiệp hội các tổ chức kinh doanh chứng khoán

Cách thị trường chứng khoán hoạt động

Về bản chất, cách thức hoạt động của sàn giao dịch vẫn giống như khi nó mới xuất hiện. Sự khác biệt là ở sự tự động hóa.

Kể từ khi triển khai các hệ thống máy hiện đại, hầu hết các hoạt động đều được quản lý. Trao đổi thực tế với hàng nghìn người luôn chờ đợi những đợt khớp lệnh dần biến mất, thay vào đó là những ứng dụng, chương trình quản lý tự động cho phép người dùng theo dõi việc mua bán từ mọi nơi.

Sàn giao dịch hoạt động bằng cách cho phép người mua và người bán giao dịch cổ phiếu được niêm yết trên một sàn giao dịch cụ thể thông qua hình thức trực tuyến và các mô giới được cấp phép.

Những thuật ngữ phổ biến của thị trường chứng khoán

• Cổ phiếu: Là một tờ giấy có giá trị dùng để xác nhận quyền sở hữu cổ phiếu.
• Cổ phần: Một nguồn vốn cổ phần được chia đều.
• Cổ đông: Là người (cá nhân / tổ chức) sở hữu cổ phần.
• Cổ phiếu phổ thông (Common Stock): Là loại cổ phiếu phổ thông phổ biến nhất trong loại cổ phiếu, nó có quyền biểu quyết, có thể tự do chuyển nhượng và cổ tức được trả dựa trên kết quả kinh tế.
• Cổ phiếu ưu đãi (Preferred Stock): là một loại cổ phiếu. Cổ phiếu giống như cổ phiếu phổ thông, nhưng cổ đông sở hữu cổ phiếu đó được hưởng nhiều ưu đãi hơn.
• Cổ phiếu Blue Chip (Tiềm năng): Là cổ phiếu tiềm năng, có thu nhập và tăng trưởng ổn định.
• Cổ tức: Là lợi nhuận sau thuế được chia cho các cổ đông, nó có thể là tiền hoặc cổ phiếu.
• Thưởng cổ tức: Mức cổ tức phụ thuộc vào tình hình kinh doanh của công ty.
• Cổ tức cố định: Trái ngược với cổ tức thưởng, cổ tức cố định được phân phối không phụ thuộc vào hoạt động kinh doanh của công ty.
• Tài khoản chứng khoán: Là tài khoản mà nhà đầu tư sử dụng để lưu trữ và mua bán cổ phiếu trên thị trường.
• Sàn giao dịch: là nơi thực hiện các hoạt động trao đổi, mua bán chứng khoán
• Khối lượng giao dịch: là số lượng chứng khoán được mua bán.
• Tính thanh khoản mua và bán trong một phiên giao dịch: Đây là khả năng mua và bán cổ phiếu.

III. Đầu tư chứng khoán là gì?

Đầu tư vào chứng khoán là một công việc không chỉ cần nghiên cứu chứng khoán mà còn cần phải nhạy bén và nắm rõ thông tin về doanh nghiệp và lĩnh vực kinh tế. Bạn cần không ngừng trau dồi kiến ​​thức, học hỏi nhiều và đôi khi học cách chấp nhận rủi ro. Đầu tư vào chứng khoán là sự tính toán có mục tiêu chứ không phải hành động cảm tính qua loa như mua khi thị trường tăng đỏ ngại bán.

IV. Có nên chơi chứng khoán hay không?

Ưu điểm:

• Theo nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc mua cổ phiếu, tái đầu tư cổ tức hoặc nắm giữ cổ phiếu trong thời gian dài, bất chấp thời kỳ suy thoái, có thể tạo ra khối tài sản lớn nhất mọi thời đại. Bất kỳ loại tài sản nào khác có thể đánh bại tài sản doanh nghiệp. Khi bạn mua một cổ phiếu, bạn đang mua một phần của công ty.
• Không giống như một doanh nghiệp nhỏ, việc sở hữu một phần của doanh nghiệp thông qua cổ phiếu không đòi hỏi bạn phải làm gì cả. Bạn được hưởng lợi từ kết quả của công ty, nhưng bạn không cần phải đi làm.
• Cổ phiếu chất lượng cao không chỉ làm tăng lợi nhuận hàng năm của bạn mà còn tăng cổ tức bằng tiền mặt của bạn. Điều này có nghĩa là khi lợi nhuận của công ty tăng lên, bạn sẽ nhận được lợi nhuận cao hơn. Và nếu bạn nắm giữ cổ phiếu của mình lâu dài và tái đầu tư cổ tức, tài sản của bạn sẽ tăng lên đáng kể sau một vài thập kỷ.
• Bạn không cần phải có nhiều tiền để đầu tư vào các sàn giao dịch chứng khoán.
• Cổ phiếu có tính thanh khoản cao hơn nhiều so với đầu tư bất động sản. Có nhiều thời điểm trong giờ thị trường bình thường mà bạn có thể nhanh chóng mua và bán cổ phiếu của mình. Với bất động sản, có thể mất vài ngày, vài tuần, vài tháng, thậm chí nhiều năm để tìm được người mua phù hợp.
• Vay cổ phiếu dễ hơn nhiều so với bất động sản. Khi nhà môi giới của bạn đã chấp thuận cho bạn một khoản vay ký quỹ, việc mượn cổ phiếu trong tài khoản của bạn trở nên dễ dàng. Nếu bạn không có tiền, bạn sẽ mắc nợ cổ phiếu của mình và bạn sẽ phải trả lãi cho nó, thường là khá thấp.

Hạn chế:

• Mặc dù chứng khoán đã được chứng minh một cách thuyết phục về khả năng tích lũy tài sản lâu dài, nhưng nhiều nhà đầu tư lại quá cảm tính hoặc vô kỷ luật để có được lợi ích đầy đủ từ các khoản đầu tư của họ.
• Giá cổ phiếu có thể cực kỳ biến động trong ngắn hạn. Biết tại sao bạn sở hữu cổ phần trong một công ty cụ thể sẽ không làm phiền bạn ít nhất. Bạn có thể tận dụng cơ hội để mua thêm cổ phiếu nếu bạn nghĩ rằng chúng quá rẻ hoặc bán cổ phiếu nếu bạn nghĩ rằng chúng quá đắt. Và khi bạn có những cổ phiếu dài hạn, chất lượng cao thì sự thăng trầm. Điều này thường bị hủy bỏ. Tuy nhiên, nếu bạn đang mong đợi kiếm tiền nhanh chóng, sự biến động về giá trị cổ phiếu có thể chống lại bạn.
• Nếu bạn đầu tư vào các công ty không còn nhiều dư địa để phát triển, cổ phiếu của bạn có thể sẽ bị đình trệ trên các thị trường thứ cấp trong một thời gian.

V. Chuẩn bị gì trước khi đầu tư chứng khoán?

Kiến thức cơ bản về chứng khoán

Nhà đầu tư cần có những hiểu biết cơ bản về chứng khoán: quy tắc giao dịch, cách đọc giá chứng khoán, thuật ngữ chứng khoán, cách thức hoạt động và cách đầu tư hiệu quả hơn. Điều này là cần thiết và rất quan trọng, nhà đầu tư có thể tham gia các khóa học cơ bản

Vốn đầu tư

Trước khi bắt đầu đầu tư vào chứng khoán, các nhà đầu tư cần tính toán số vốn, giới hạn chịu lỗ và bù thêm vốn nếu cần

Chuẩn bị thiết bị phục vụ cho việc đầu tư

Để theo dõi và cập nhật nhanh chóng tình hình thị trường cần có các trang thiết bị như máy tính hoặc điện thoại có cấu hình phù hợp. Ngoài ra cần có biện pháp lưu trữ một cách khoa học để lưu trữ dữ liệu lâu dài.

Thời gian

Bạn cần thời gian để tìm hiểu, học hỏi,, nghiên cứu kiến thức và tích lũy kinh nghiệm để đầu tư đúng đắn. vì vậy nhà đầu tư cần có khoảng thời gian xác định để theo dõi thị trường

Nguồn tiếp cận thông tin

Cần nắm nhiều nguồn thông tin để phục vụ cho việc đầu tư như thông tin môi trường vi mô, môi trường vĩ mô, các ngành, các công ty, quy định về thị trường chứng khoán... nhà đầu tư cần chuẩn bị nguồn thông tin cho mình từ báo chí, đài, internet..để đảm bảo độ chính xác và tin cậy

Kế hoạch và chiến lược đầu tư

Cần đề ra các kế hoạch và chiến lược đầu tư cụ thể để tránh những rủi ro, hành động cảm tính trong quá trình tham gia giao dịch. Kế hoạch càng chi tiết thì khả năng ứng biến với thị trường càng cao. Một số kế hoạch bạn nên chuẩn bị sẵn như kế hoạch cắt lỗ, chốt lời, kế hoạch phân bổ lợi nhuận, kế hoạch bổ sung vốn...trong mỗi giai đoạn của thị trường.

Chứng khoán được coi là một trong những kênh đầu tư tài chính phổ biến nhất ở nước ta và thu hút một lượng lớn các nhà đầu tư. Hi vọng với những chia sẻ về các loại chứng khoán trên sẽ giúp mọi người có cái nhìn tổng quan về chứng khoán tốt hơn.