I. VẬN TỐC LÀ GÌ?
Vận tốc được hiểu là một đại lượng có tác dụng mô tả mức độ chuyển động của vật thể là nhanh hay chậm. Đại lượng này bị ảnh hưởng bởi quãng đường và thời gian di chuyển hết quãng đường đó. Ngoài ra, khi biết được mức vận tốc là bao nhiêu, ta cũng dễ dàng xác định thời gian hoặc quãng đường di chuyển.
Vận tốc được biểu diễn theo vectơ. Vectơ càng dài có nghĩa là tốc độ chuyển động vật đang tính càng nhanh và ngược lại. Chiều mũi tên của vectơ là chiều chuyển động tiến về phía trước hoặc lùi phía sau. Trong toán học, vận tốc được sử dụng thường là đại lượng hữu hướng (bao gồm cả hướng di chuyển của chuyển động và tốc độ chuyển động nhanh hay chậm). Trong khi đó, vận tốc được sử dụng trong vật lý có thể xuất hiện thêm vận tốc vô hướng. Đơn vị vận tốc chỉ thể hiện được tính nhanh hay chậm mà không nói về độ lớn của vectơ một cách chính xác nhất.
II. CÔNG THỨC TÍNH VẬN TỐC TRONG TOÁN HỌC
Công thức tính vận tốc chung
Khi tính vận tốc của một vật chuyển động trên quãng đường thẳng đều, bạn có thể áp dụng công thức sau:
V = S/T
Trong đó:
- V là vận tốc cần tính
- S là quãng đường vật di chuyển trong khoảng thời gian T
- T là thời gian vật chuyển động.
- Đơn vị tính vận tốc là mét/giây (m/s). Trong một số trường hợp, vận tốc cần tính sẽ sử dụng đơn vị km/h
Từ công thức tính vận tốc này, bạn có thể suy ra được công thức tính các đại lượng khác theo công thức như:
Công thức tính quãng đường S = V*T
Công thức tính thời gian T = S/V
Cách tính vận tốc trung bình
Vận tốc trung bình thường được tính khi chuyển động không thực hiện di chuyển trên một đoạn đường liên tục. Để tính được vận tốc trung bình, bạn áp dụng theo công thức sau:
Trong đó:
- vtb chỉ vận tốc trung bình của chuyển động cần tính
- s1, s2, s3… là quãng đường vật chuyển động trong thời gian t tương ứng
- t1, t2, t3 là thời gian để vật thực hiện di chuyển
Trong trường hợp này, tốc độ trung bình vtb không phải đại diện cho một khách cách nào. Do đó, không thể sử tốc độ này để đánh giá về tốc độ di chuyển chung của cả vật thể. Công thức này chỉ đúng nếu như tính thời gian và quãng đường ở những vị trí tương đương.
III. MỘT SỐ CÔNG THỨC TÍNH VẬN TỐC VẬT LÝ
Cách tính vận tốc tức thời
Vận tốc tức thời được dùng để chỉ chuyển động nhanh hay chậm của một vật thể. Cách tính loại động từ này thường được sử khi nào với công thức như sau:
Trong đó
- v chỉ vectơ vận tốc tức thời
- r là vectơ vị trí tương tự như hàm số của thời gian
- t là thời gian để di chuyển hết một quãng đường
Vận tốc cơ học không được sử nhiều trong việc đo tốc độ trên đường thẳng mà được dùng nhiều khi so sánh với hệ quy chiếu khác. Cách tính vận tốc cơ học như sau:
Trong đó
- vAB: Vận tốc khi di chuyển từ vị trí A đến B
- vAC: Vận tốc khi di chuyển từ vị trí A đến C
- vCB: Vận tốc khi di chuyển từ vị trí C tới B
Hướng dẫn tính vận tốc góc
Vận tốc để chỉ về chuyển động quay của một vật thể trong vật lý. Đây là một đại lượng phụ thuộc vào vị trí góc của vật và hướng của chuyển động để đưa ra kết quả chính xác nhất. Độ lớn của vận tốc chính bằng tốc độ góc hướng của vectơ.
Vận tốc góc của chuyển động quay của vật thể là đại lượng véc tơ thể hiện mức độ thay đổi theo thời gian vị trí góc của vật và hướng của sự chuyển động này.
Công thức tính như sau:
Trong đó
- ω là kỳ hiệu véc tơ vận đốc như mình
- t là thời gian quả lắc thực hiện một chuyển động
- d là vị trí góc của quả lắc với mấy gói mì trộn.
- Một số công thức tính vận tốc phổ biến khác
Tính vận tốc dòng nước
Khi tính vận tốc dòng nước, trước hết bạn cần xác định vật chuyển động xuôi dòng hay ngược lòng. Lúc này bạn mới có thể thoải mái đưa bạn bị ăn kem lạnh rồi
- Trường hợp 1: Chuyển động ngược dòng
Phép tính vận động ngược dòng sẽ có thể lực cản của nước và nhiều yếu tố khác ảnh hưởng đến vận tốc của máy.
Công thức tính: Vận tốc khi xuôi dòng = Vận tốc nước đứng yên + Vận tốc dòng nước
- Trường hợp 2: Chuyển động xuôi dòng
Do chuyển động xuôi dòng không có lực cản của nước khi tính vận tốc xuôi dùng, bạn chỉ cần áp dụng theo công thức sau:
Vận tốc xuôi dòng = Vận tốc nước đứng yên + Vận tốc dòng nước
Công thức vận tốc băng tải
Việc nắm được cách tính vận tốc băng tải, bạn có thể phân chia, điều chỉnh lưu lượng vận chuyển để cải thiện năng suất công việc. Muốn tính vận tốc của băng tải, bạn phải phụ thuộc vào độ rộng của của băng tải. Công thức tính được xây dựng như sau:
V = Qt60.A.γ.s (m/phút)
Trong đó:
- Qt chỉ lưu lượng vận chuyển của băng tải trong thời gian t
- A: Là diện tích mặt cắt ngang dòng vận chuyển (m2)
- γ: Là khối lượng riêng cần tính toán của khối vật liệu (tấn/m3)
- V: là vận tốc băng tải (m/phút)
- s: Là hệ số ảnh hưởng của góc nghiêng hay còn gọi là độ dốc của băng tải
Vậy là bài viết trên đây đã giúp bạn tổng hợp những công thức vật lý có thể ứng dụng trong nhiều tình huống quen thuộc của cuộc sống. Hy gọn rằng bài viết này sẽ mang lại kiến thức bổ ích cho cho bản thân nào
